چاقی چیست؟ چه کسی چاق است و چاقی چه عوارضی دارد؟
اضافه وزن
زندگی شهرنشینی و صنعتی امروز، بهدنبال تغییراتی که در نحوه زندگی ایجاد کرده مانند کاهش فعالیت و مصرف غذاهای آماده و پرچرب، موجب اضافه وزن و چاقی در بسیاری از افراد جامعه شدهاست. سازمان بهداشت جهانی در طی مطالعهای نشان داد که یکی از مهمترین عوامل خطر جهانی مرگومیر، اضافه وزن و چاقی است. این عامل خطر بههمراه مواردی مانند پرفشاری خون، قند خون بالا، مصرف دخانیات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب، باعث افزایش بیماریهای غیر واگیر و مزمن از قبیل بیماریهای قلبی و دیابت و انواع سرطانها میشود که تمام کشورهای مختلف دنیا اعم از با درآمد بالا، متوسط و پایین را درگیر کرده است.
چاقی و اضافه وزن در دوران نوجوانی و جوانی از اهمیت خاصی برخوردار است. چراکه اغلب افراد چاق، در بزرگسالی هم چاق خواهند بود و در معرض بیماریهای متعدد قرار خواهند گرفت. ازسوی دیگر چاقی تأثیر منفی بر ظاهر افراد دارد. از آنجا که در سنین جوانی افراد بهظاهر خود توجه خاص نشان میدهند، داشتن ظاهر نامناسب سبب میشود تا درگیر مشکلات روحی شده و یا با استفاده از رژیمهای نامناسب برای کاهش وزن، به سلامت خود لطمه بزنند.
ازسوی دیگر چاقی با ابتلا به بیماریهای چون دیابت, بیماریهای قلبی و سرطان در ارتباط است نقطه مارها نشان میدهد سال دوهزار و ۱۰ عارضه چاقی ۳ برابر بیشاز سوءتغذیه افراد را به کام مرگ کشانده است نقطه از این رو لازم است تا تعریف چاقی را بدانید، از علل و عوارض آن مطلع باشید، راههای مقابله با آن را بشناسید و از اصول صحیح کنترل وزن پیگیری کنید.
تعریف چاقی
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، چاقی عبارت است از تجمع غیرطبیعی و بیشاز اندازه توده چربی در بدن بهطوریکه سلامتی فرد را به خطر بیندازد. نمایه توده بدنی نیز معیار سادهای برای ارزیابی نسبت وزن به قد است و برای طبقهبندی اضافه وزن و چاقی برای افراد بزرگسال بیشتر کاربرد دارد.
علل چاقی
عامل ژنتیک: بروز چاقی در فرزندان و سایر نزدیکان افراد چاق حکایت از زمینهی ژنتیکی چاقی دارد.
علل محیطی: نحوه زندگی بهویژه عادتهای غذایی و میزان فعالیت بدنی افراد عامل مهمی در اضافه وزن و چاقی محسوب میشود.
علل روانی: برخی بیماریهای روانی مانند افسردگی افراد را مستعد ابتلا به چاقی میکند. بهعلاوه برخی افراد در شرایط نامناسب روانی مانند اضطراب، خشم و ناراحتی بیشازحد غذا میخورند.
بیماریهای جسمی: برخی بیماریها نظیر کمکاری تیروئید و کوشینگ (اختلال عملکرد غده فوق کلیه) موجب بروز چاقی میشوند.
داروها: برخی داروها مثل بعضی داروهای ضد افسردگی و کورتون موجب چاقی میشوند.
عوارض چاقی
- بروز فشارخون بالا و خطر سکته مغزی: افراد چاق ۲ برابر افراد عادی به این عوارض مبتلا میشوند.
- دیابت: این عارضه در افراد میانسال چاق ۴ برابر بیشتر از افراد میانسال با وزن طبیعی است.
- سکتهی قلبی: این عارضه در مردان چاق کمتر از ۴۵ سال ۲ برابر شایعتر از مردان همسال با وزن عادی است.
- سنگ کیسه صفرا: بروز سنگ صفرا در زنان میانسال چاق ۳ برابر شایعتر از زنان همسال است.
- سرطان پستان، کلی، رحم و روده بزرگ: در افراد چاق شایعتر است.
الگوهای چاقی
اگر چربیهای اضافی، بیشتر در ناحیه شکم متمرکز شده باشد، الگوی چاقی فرد شبیه به سیب است و آن را (الگوی سیب) می گویند.
این الگو در بین مردان شایعتر است. اگر چربی اضافی، بیشتر در ناحیه باسن و رانها متمرکز شده باشد، الگوی چاقی شما شبیه گلابی است و آن را (الگوی گلابی) میگویند. این الگو در بین زنان شایعتر است. چاقی با الگوی سیب (در مقایسه با الگوی گلابی) خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را بیشتر افزایش میدهد.
نحوه محاسبه اضافه وزن و چاقی
وزن مطلوب برای هر فرد بسته به سن، قد و جنس وی متفاوت است. فردی که وزنی بیشتر از حد انتظار دارد ممکن است دچار اضافه وزن یا در موارد شدیدتر چاقی باشد. نظرات و روشهای متفاوتی برای محاسبه وزن متناسب افراد پیشنهاد شدهاست. وزن مطلوب مرز اضافه وزن و چاقی در هر کدام از این روشها متفاوت تعریف شدهاست. اما پذیرفتهشده ترین آنها که مبنای تصمیمگیریهای پزشکی نیز از شاخص تودههای بدنی یا Body mass index که بهصورت مخفف BMI خوانده میشود. (محاسبه BMI آنلاین)
BMI | وضعیت فرد |
کمتر از ۱۸/۵ | لاغر (کمبود وزن) |
۱۸/۵ – ۲۴/۹ | معمولی |
۲۵ – ۲۹/۹ | اضافه وزن |
۳۰ – ۳۴/۹ | چاقی درجه یک |
۳۵ – ۳۹/۹ | چاقی درجه دو |
مساوی و بالاتر از ۴۰ | چاقی درجه سه |
اگر این مطلب برای شما مفید بوده لطفا با درج نظرات خود، ما را برای ادامه مسبر یاری کنید تا با قوت قلب بیشتری مطالب مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم.