روش صحیح شیر دادن به نوزاد
شیر مادر بهترین غذا برای فرزند است. شیر مادر مغذی، مناسب و ارزان است. شیر مادر می‌تواند در برابر عفونت‌ها از نوزاد حفاظت کند و از بیماری‌هایی مانند آسم و دیابت پیشگیری می‌کند. از طرفی شیر دادن از مادران در برابر سرطان پستان و تخمدان حفاظت می‌کند. همچنین باعث کاهش وزن مادر پس‌از زایمان می‌شود.
هرچند شیر دادن امری طبیعی است اما شیوع آن تقریباً برای تمام مادران دشوار به نظر می‌رسد.
راهکارهای یک شیردهی موفق چیست؟
- پیش‌از زایمان در مورد شیر دادن بیاموزید. گروه‌های حمایت از مادران شیرده را بیابید، در کلاس‌های پیش‌از زایمان شرکت کنید، کتاب بخوانید و فیلم‌های آموزشی ببینید.
- پس‌از زایمان، بخواهید که نوزاد را هرچه زودتر روی شکم شما قرار دهند. مطالعات نشان داده‌اند که ساعت‌های اولیه پس‌از تولد، نوزادان به طور غریزی به سمت سینه مادر حرکت می‌کنند و آن را به دهان می‌گیرند.
- تغذیه با شیر خود را پس‌از زایمان در اولین فرصت (در ساعت اول بعد از زایمان) آغاز نمایید. بعد از زایمان نوزاد حدود ۳۰ الی ۴۰ دقیقه بیدار است و سپس برای استراحت می‌خوابد.
- کمک و حمایت همسر، خانواده، پرستاران، متخصص و دوستان علاقمند را بپذیرید.
شیر مادر چگونه تغییر می‌کند؟
- از تولد تا روز سوم پس از آن، شیر تولیدی مایعی غلیظ و زردرنگ است. این مایع (آغوز) نامیده می‌شود و میزان زیادی ویتامین و پروتئین برای حفاظت از نوزاد شما در برابر عفونت دارد. این مایع، ملین ملایمی است که به راه افتادن روده‌ها و اجابت مزاج نوزاد هم کمک می‌کند.
- از روز سوم تا روز دهم، شیر اولیه تولید می‌شود. این شیر آب بیشتری دارد.
- از روز دهم به بعد، شیر کامل تولید می‌شود. این شیر از این نظر منحصربه فرد است که ترکیب آن در طول روز تغییر می‌کند به گونه‌ای که محتوای چربی در طول یک نوبت تغذیه افزایش می‌یابد یعنی اکثر چربی در انتهای وعده شیر خوردن نوزاد به وی می‌رسد تا در پایان یک نوبت شیردهی سیر شود و مدتی بخوابد.
- از تغذیه توأم شیر مادر و شیر مصنوعی در هفته‌های اول باید ممانعت نمود مگر آن‌که پزشک به شما توصیه نماید.
- در صورت محرومیت نوزاد از شیر مادر، شیر مصنوعی مغذی است هرچند مزایای شیر مادر را ندارد.
- بنا به توصیه پزشک در برخی موارد نادر قطع دائمی یا گذرای شیر مادر لازم است.
روش صحیح شیر دادن به کودک
پستان گرفتن مناسب، شیر خوردن را برای شیرخوار آسان‌تر و مشکلات کمتری برای مادر ایجاد می‌کند.
- شیرخوار را محکم در آغوش بگیرید به‌طوری‌که دهان شیرخوار روبروی پستان شما قرار بگیرد. با یک دست تکیه‌گاهی برای سر شیرخوار ایجاد کنید و درهمان حال پایین‌تنه‌ی شیرخوار را به سینه خود بچسبانید.
- صبر کنید تا شیرخوار دهانش را خوب باز کند. سپس او را به سمت پستان تان بکشید به طوری که اول چانه‌اش با پستان تماس پیدا کند. نوک پستان را وارد دهان شیر خوار نکنید. لب‌های شیرخوار باید دور هاله پستان بچسبد.
- نوک پستان باید مقابل کام بالای شیرخوار قرار داشته باشد. هنگامی‌که شیرخوار آن را می‌مکد نباید دردی وجود داشته باشد
- دهان شیرخوار باید هاله (بخش رنگی اطراف نوک پستان) را کاملاً بپوشاند. مهم‌تر این‌که نیمه‌ی پایینی هاله کاملاً با دهان نوزاد پوشیده شده باشد.
- هنگام شیردهی چانه شیرخوار باید کاملاً زیر پستان و بینی شیرخوار بسیار نزدیک به پوست پستان باشد. اما نوک بینی شیرخوار در پستان فرو نرود و بتواند به راحتی نفس تنفس کند.
- اگر شیرخوار به‌خوبی پستان را گرفته باشد، با کشیدن ملایم سر به عقب پستان را ول نمی‌کند. نوک پستان نباید هیچ دردی داشته باشد.
- اکثر مادران وضعیتی را که خود نشسته‌اند و شیرخوار را در آغوش گرفته‌اند آسان‌ترین وضعیت شیردهی می‌دانند. شیردهی در سایر وضعیت‌ها مثل درازکش و نیمه نشسته را تنها زمانی‌که شیردهی مناسب و با ثبات شد، امتحان کنید.
- می‌توانید یک بالش روی ران خود بگذارید تا به‌عنوان تکیه‌گاه دستتان برای نگه‌داشتن شیرخوار-وقتی شیرخوار بزرگ‌تر و سنگین‌تر می‌شود-از آن استفاده کنید. این بالش به‌خصوص اگر زایمان با روش سزارین انجام شده باشد، بسیار موثر است.
- اگر شیرخوار به درستی پستان را نگرفته است، او را جدا و دوباره امتحان کنید. اگر اجازه دهید شیرخواری که به خوبی پستان را نگرفته است به شیر خوردنش ادامه دهد، نتیجه آن تغذیه ناکافی و ایجاد درد برای شما خواهد بود.
- اگر احساس درد می‌کنید، شیرخوار را جدا و دوباره شروع کنید. اجازه ندهید کودک با مکیدن فقط نوک سینه شیر بخورد.
- هنگام شیر دادن به شیرخوار، نگران امور دیگر نباشید.
- آسوده باشید نوشیدنی گرم بنوشید اجازه بدهید دیگران به شما کمک کنند.
نشانه‌های پستان گرفتن صحیح و درست شیر خوردن نوزاد
هنگامی‌که شیرخوار پستان را بگیرد، شروع به مکیدن می‌کنند. این عمل شامل توالی خاصی از حرکات است:
- شیرخوار دهان را بازتر می‌کند. چانه در تماس با پستان و لبه پایینی به سمت بیرون برگشته است.
- شیرخوار مکث می‌کند. مکیدن های آرام و عمیق همراه با وقفه‌های کوتاه مدت دارد تا شیر به دهان جریان یابد.
- شیرخوار دهان را می‌بندد. این توالی تکرار می‌شود تا وقتی‌که دهان پر از شیر شود و شیرخوار شیر را فرو دهد. شما باید بتوانید فرو دادن شیر را ببینید و صداهای قورت دادن شیر را بشنوید.
- مادر هیچ‌گونه دردی در پستان احساس نمی‌کند.
- نوزاد وقتی احساس سیری می‌کند، خودش پستان را رها می‌کند.
